(די אלטע זיצען אין שול, נאר קיין יוגנט איז ניט דא)
As described in the words of Yom Tov Erlich, z"l.
שווארצע וואלקנס זענען אנגעקומען,
און פארשטעלט פון זוהן די שיין,
און א טרויער האט ארומגענומען,
אט דער קליינער שטעטל מיין,
וואס געבליבן איז דער ליבער חדר,
א מאדערענע שולע איז דארט,
אין די שולן דאווענט מען כסדר,
נאר קיין יוגנט איז ניט דא,
און עס טראגט זיך איין הילכיגער געלעכטער,
פון די קלוגן טאג און נאכט,
און זיי די ערליכע זוהן און טעכטער,
פון דער השכלה אריינגענארט,
אלעס איז צינויפגעמישט צוזאמען,
אלעס טאנצט און זינגט מיט פרייד,
נישט איין טאטע נישט איין מאמע,
פון וועלכע געגאנגען יונגערהייט,
עס ברענט די הויז עס ברענט אויך די ישיבה,
אין יעדן הויז א גרויסער בראך,
מען רייסט קריעה און מען זיצט שבעה,
אויף קינדער וועלכע לעבן נאך,
א גריס פון די שטעטאלאך, די ווינקאלאך די שיינינקע,
א גריס אייך פון דער ליבער אלטער היים,
א גריס אייך פון די געסאלאך, די הייזאלאך די קליינינקע,
א גריס פון יעדן גערטנדל און בוים,
די ישיבאלאך פארלאזענע, די שכנדלאך פארשלאסענע,
די הייזער פול מיט טומל און מיט שרעק,
די הערצאלאך צוריסענע, די ליפאלאך צוביסענע,
די קינדער וועלכע זענען ווייט אוועק.
I see that for some reason he blames the Haskoloh only, why no introspection?
Why only sitting Shivah and tearing Kriah?
can you translate, please :(
ReplyDeleteThat's a powerful poem. Thanks. Where did you get it from ? Did he make it into a song? He was a song writer and a poet ? Maybe you can give some more background on him.
ReplyDeleteSo many requests, so little time....
ReplyDeleteI'll try iy"h
Yom Tov Erlich was a Stoliner Chossid from Vohlin. He spent part of WW2 in Samarkand with Chasidei Chabad (amongst others) and left with the Eshalonen to Poland and on to America.
ReplyDeleteHe composed the lyrics to his songs, although most of the tunes were either take-offs on classical music, or Stoliner Niggunim.
more to come....
מען דארף בעהאלטען
ReplyDeleteא ספאדיק אן אלטען
אין חדרי חדרים זייער גוט
ס'וועט זיין א וואונדער
פאר אונזערע קינדער
אז אין דעם איז געגאנגען אן ערליכען איד
מען דארף געדענקען און שטארק נאכבענקען די דורות וואס זענען פון אונז אוועק
וואו זיי זענען געווען
און וואס מיט אונז איז געשעהן
עס כאפט זיך א מורא און א שרעק
שאל אביך ויגדך
זקניך ויאמרו לך
פון טאטעס צו פארכטען
און פון זיידעס צו פארשטען
תורה ויראה נאך און נאך
ס'זאל שוין קומען פון וואס די נביא שרייבט
אלי'הו הנביא שוין צו זעהן
והשיב לב אבות, לב אבות על בנים
און מיט א ספאדיק אקעגן משיח צו גיין
I see again that he was a powerful writer. Yasher kayach.
ReplyDeleteI do want to comment re "Why only sitting Shivah and tearing Kriah?" and the related words by YTE. I wonder how often actually people sat shiva just for children who went off the derech/were farfirt by haskolo, as opposed to ch"v cases of shmad R"l. Did people actually do that or is he just or mostly using poetic license with that ? I suspect the latter. Maybe Kurenitzer can weigh in on that.
Also I am curious re his use of the word spodik, as opposed to streimel, etc. Was that due to his Vohlin'er roots ? Kurenitzer ?
THE LAST ONE IS NOT A YTE SONG!
ReplyDeletein Vohlin they wore Shtreimlach, those few who did, mostly Rebbes and their children. Until Today Stoliners for the most part wear hats on Shabbos, unless you have a special dispensation from the Stoliner Rebbe, like if your father wears one or you're fom a Yerushalmi family.
ReplyDelete"THE LAST ONE IS NOT A YTE SONG!"
ReplyDeleteWhere is it from then?
It's an old song, I don't remember from whence, I'll try B"N to find out.
ReplyDeleteI second the request for translation. Forgive us former reform Jews who can only read Hebrew, but have no clue what it means. Oh, that is, read HEbrew with vowels :)
ReplyDeleteI'm working on it, Tamara. It's just that translating poems is not my thing.
ReplyDelete