Saturday, December 22, 2007

"ואני"


(A cheder in the Karpaten, 1937, by R Vishniac)

Parshas VaYechi
(or Parshas "Yechi" by the Meshichisten) brings back fond memories of years gone by in Spinka Cheyder, where all week long we'd study and review the VaAni, as well as the Birchas Yakkov. For those who may not have merited to have a "real" Jewish education I'll elaborate. As you know the Posuk ואני speaks of when our Patriarch Jacob rises from his bed to bless his grandsons, Menasseh and Efraim, the sons of Joseph. Upon blessing him Jacob begs forgiveness from his son Joseph for asking him to take him back to the Land of Israel when he passes on. The reason he needs to ask forgiveness is because Joseph's mother - the Matriarch Rachel - did not merit burial in the Cave of the Patriarchs as did her sister Leah, rather she was buried at the side of road in what was later to become known as Rachel's Tomb in BethLehem. The song is a combination of the actual text, as well as quotes from Rashi and Midrashim that explain the whole monologue that Jacob said to Joseph. The whole thing is sung with a nice tune that once taught will remain with you forever. It also incorporates the Grobbe Finger quite alot, IIRC.

My only question is why so much effort and time is put into teaching and reviewing the VaAni and Birchas Yaakov with the Niggun etc. The same may go for Akdomus, why the need to spend 3 weeks learning the Teitsh?


(Munkacser Yinglech, R Vishniac)

Here's what I remember:

ואני - און איך יעקב
כאטש איך בין דיך מטריח מיט מיין קבורה
אבער מיט דיין מאמע רחל האב איך נישט אזוי געטוהן

נאר ווי אזוי דען?
בבואי - ווען איך געקומען
מפדן - פון פדן ארם
מתה - איז געשטארבען
עלי - אויף מיר
רחל - דיין מאמע רחל

מיינסטו דאך אז ס'איז געווען א ווייטע וועג
זאג איך דיר ניין!
בעוד כברת ארץ
ס'איז געווען אן אקער לאנד
לבוא - צו קומען
אפרתה - קיין אפרת
מיינסטו דאך אז ס'איז געווען א נאסע צייט
זאג איך דיר ניין!
ס'איז געווען א טרוקענע צייט
די ערד איז געווען געלעכערט אזוי ווי א זיפ
ואקברה שם - און איך האב דארט באערדיגט
בדרך אפרת- אויפ'ן וועג קיין אפרת
הוא בית לחם - דאס איז בית לחם

ווייל ווען נבוזראדן הרשע וועט נעמען די אידן אין גלות אריין
וועלען די אידן דורכגיין רחל'ס קבר
-------------------- (חסר קצת) וועט רחל ארויסגיין פון איר קבר
און וויינען און בעטן צום הייליגן באשעפער
----------- חסר
יש שכר לפעולתך - ס'איז דא א באלוינונג פאר דיין ארבעט
ושבו בנים לגבולם - און דיינע קינדער וועלן זיך אומקערן צו זייער גרעניץ קיין ארץ ישרא-ל

13 comments:

Anonymous said...

I would love to hear an audio of that.

Anonymous said...

nice stuff

Anonymous said...

Tzig, you owe to Spinka the little bit good that you have in you. Be grateful that you weren't born in CH.

Hirshel Tzig - הירשל ציג said...

How do you know who I owe it to? Maybe it was my Hungarian Bubbe's Tefillos and Tanaysim?

Anonymous said...

Who taught you to read a blatt gemure ?

Hirshel Tzig - הירשל ציג said...

I'm flattered you take it for granted I know how to....

Anonymous said...

Tzig did you have special trop for that passuk during the kriah itself ?

Hirshel Tzig - הירשל ציג said...

no special trop, it was all limited to the classroom, and seemingly only certain classrooms. I wonder who the Mechaber was, and how this got so Nispashet.

Anonymous said...

are any of the readers able to find out the source of this minhag?

Anonymous said...

I recall reading somewhere that some communities had special trop for the passuk during krias hateyre. Can anyone out there help me ?

Anonymous said...

what an am harattzishe bloggers here

Anonymous said...

זה מעיק למצוא אנשים משכילים בנושא זה, אולם אתה נשמע כאילו אתה מבין מה אתה מדבר! תודה

Yosef Gavriel Bechhofer said...

I just read a moving essay on this song. But I cannot find the niggun! :-(

https://www.machonso.org/hamaayan/?gilayon=56&id=1675